Ríkisútvarpið reynir fyrirsát á Kýpur í ferða- og útgöngubanni
Atlaga Ríkisútvarpsins að Samherja, sem hefur staðið yfir með hléum frá árinu 2012, heldur áfram. Helgi Seljan, fréttamaður RÚV, er nú staddur í borginni Limassol á Kýpur ásamt kvikmyndatökumanni í miðjum heimsfaraldri. Þar hefur hann freistað þess að endurvinna fréttir um mál sem tengjast útgerð í Namibíu og sett sig í samband við núverandi og fyrrverandi stjórnarmenn félaga sem tengjast Samherja.
Vegna Covid-19 heimsfaraldursins er meiriháttar fyrirhöfn að ferðast til Kýpur enda eru almennar flugsamgöngur stórlega skertar um þessar mundir eða liggja hreinlega niðri. Í ofanálag eru sóttvarnarreglur og reglur um sóttkví afar strangar víðast hvar. Þá hefur verið í gildi útgöngubann á Kýpur frá 10. janúar síðastliðnum og öll þjónusta liggur niðri. Er borgurum aðeins leyft að yfirgefa heimili sín tvisvar á dag til þess að kaupa matvöru eða nauðsynleg lyf. Er borgin Limassol sérstaklega tilgreind sem „sýkt svæði“ í tilskipun heilbrigðisráðherra Kýpur frá 20. janúar.
Sjást í upptökum öryggismyndavélar
Þriðjudaginn 26. janúar setti Helgi Seljan sig í samband við fyrrverandi stjórnarmann félags sem tengist Samherja á Kýpur. Fréttamaðurinn hringdi úr óþekktu kýpversku farsímanúmeri og bað viðkomandi um að hitta sig yfir kaffibolla. Þegar stjórnarmaðurinn fyrrverandi óskaði eftir upplýsingum um hvert erindið væri fékk hann þau svör að fréttamaðurinn vildi spyrja hann spurninga um ætlaðar greiðslur sem tengjast í útgerð í Namibíu. Þess skal getið að Ríkisútvarpið setti fram ásakanir vegna umræddra greiðslna hinn 12. nóvember 2019 og hafa þær síðan verið nær linnulaust í fréttum frá þeim tíma.
Þennan sama dag voru Helgi Seljan og kvikmyndatökumaður Ríkisútvarpsins svo mættir fyrir utan skrifstofu lögmannsstofu þessa sama stjórnarmanns í Limassol. Á upptöku úr öryggismyndavél fyrir utan skrifstofuna sést Helgi í frásagnarstellingum fyrir framan myndavél í dágóða stund. Talið er að þar taki hann upp afar mikilvægt efni sem sýna eigi í Ríkisútvarpinu á næstunni. Síðar þennan dag mættu þeir Helgi á skrifstofu félags sem tengist Samherja í Limassol með kvikmyndatökuvélina í gangi. Þar átti augljóslega að reyna fyrirsát því þeir hringdu nokkrum sinnum á bjöllu en enginn var við á skrifstofunni vegna útgöngubannsins sem er í gildi á Kýpur og áður er getið.
Ríkisútvarpið hefur meiri burði en aðrir íslenskir fjölmiðlar. Stofnunin getur sent fréttamann og kvikmyndatökumann um langan veg til Kýpur í miðjum heimsfaraldri þegar samgöngur liggja víða niðri og í gildi eru meiriháttar samkomutakmarkanir og útgöngubann. Víðtæk reynsla fréttastofunnar, fréttamat og forgangsröðun eru talin hafa ráðið þessari ákvörðun. Á sama tíma og þessu vindur fram í Limassol þurfa aðrir fréttamenn Ríkisútvarpsins að starfa á grundvelli fjarlægðartakmarkana, raðaðir niður í sérstök sóttvarnarhólf í Efstaleiti. Ekki liggur fyrir hvort fulltrúar Ríkisútvarpsins á Kýpur verði á fullum launum í sóttkví á Íslandi þegar heim er komið. Þá hefur ekki verið upplýst hvort greiðslur vegna þessara starfa eru verktakagreiðslur eða launagreiðslur en Ríkisútvarpið hefur hagað slíkum greiðslum eftir eigin höfði í bókhaldi sínu eins og greint hefur verið frá.
Ítrekað sýnt af sér óheiðarleg vinnubrögð
Eins og fjallað hefur verið um í fjölmiðlum sýndi Helgi Seljan af sér óheiðarleg vinnubrögð og fór gegn þeim faglegu kröfum sem gilda um störf blaða- og fréttamanna þegar hann byggði á vinnuskjali frá Verðlagsstofu í umfjöllun um Samherja árið 2012. Það kom ekki í ljós fyrr en átta árum síðar, þegar umrætt vinnuskjal fannst, að hann hafði slitið efni þess úr samhengi og aðeins birt þær upplýsingar sem voru til þess fallnar að varpa rýrð á Samherja en sleppt öðrum sem hefðu gjörbreytt umfjöllun hans. Helgi og samstarfsmenn hans gerðust síðan sekir um sömu ámælisverðu vinnubrögðin í áðurnefndum Kveiksþætti um útgerð í Namibíu þegar þeir slitu upplýsingar frá DNB bankanum úr samhengi. Þá vísuðu þeir aðeins til hluta skjals, sem gjörbreytti efnislegu inntaki þess, vegna áreiðanleikakönnunar (KYC) norska bankans á félaginu Cape Cod. Hér mætti týna til mörg fleiri dæmi um ámælisverða óvandvirkni og villandi fréttaflutning. Í því sambandi ber að hafa hugfast að gera verður mjög ríkar kröfur til ríkisfjölmiðils í almannaþjónustu.
Athygli hefur vakið að þrátt fyrir að óheiðarleg vinnubrögð Helga Seljan hafi verið afhjúpuð og þótt hann hafi ítrekað stytt sér leið framhjá faglegum kröfum, í þeirri viðleitni að koma höggi á Samherja, er Ríkisútvarpið tilbúið að fjármagna tímafrekt ferðalag hans á fjarlægar slóðir í miðjum heimsfaraldri svo hann geti endurunnið gamlar fréttir um útgerð í Namibíu. Hefur verið á það bent að engu máli virðist skipta þótt viðkomandi fréttamaður bíði úrlausnar siðanefndar Ríkisútvarpsins vegna yfirgengilegra skrifa sinna um Samherja. Þykir þetta vera enn eitt dæmið um það stjórnleysi sem ríkir á fréttastofu Ríkisútvarpsins.
Þáttur um vinnuskjal Verðlagsstofu skiptaverðs á YouTube
Þáttur á YouTube með leiðréttingum á rangfærslum um félagið Cape Cod
